پتینه بسیاری دو آیتم خاک برداری و گودبرداری در عملیات عمرانی را با مدیریت پیمان یکدیگر اشتباه می گیرند. در حقیقت، خاک برداری برداشت پستی و بلندی های زمین بوده و عمق خاک برداری حدود ۶۰ سانتی متر می باشد. بدین معنا که در خاکبرداری تنها پستی و بلندی های سطحی از روی زمین برداشته می شود. در مقابل گودبرداری معنای دیگری دارد. گودبرداری به معنای برداشتن پستی و بلندی های زمین با عمق بیش از ۶۰ سانتی متر می باشد. لذا گودبرداری کاری به نسبت سنگین تر از خاک برداری بوده و بایستی با ماشین آلات مخصوص خود انجام شوند.
انواع زمین ها در خاک برداری و گودبرداری
نکته بسیار مهم و موثر در خاکبرداری و یا گودبرداری، نوع زمین است. بسیار مهم است که شما می خواهید عملیات خاکی را در چه نوع زمینی انجام دهید. اگر زمین شما از نوع سخت باشد، عملیات خاکی شما نیز به نسبت دشوارتر خواهد بود. انواع زمین ها عبارتند از:
۱- زمین دستی، نرم بیلی، ماسه و شن: این نوع زمین ساده ترین نوع زمین برای انجام خاکبرداری و گودبرداری بوده و این نوع عملیات به سهولت در آن قابل انجام اند. منظور از لفظ «زمین دستی» یا بعضا «خاک دستی»، زمینی است که خاک آن به صورت دستی و با دست یا همان بیل ریخته شده است.(نه به صورت طبیعی در طول سال های دراز و گذشت فرسایش و تحکیم خاک). خاک این نوع زمین ها، با فشار نقاشی ساختمان پا و بیل به سادگی قابل برداشتن می باشد.
۲- زمین لجنی: این نوع زمین ها از نوع خاک های ریزدانه می باشد. آب در این نوع زمین ها بسیار زیاد بوده و به همین دلیل، زمین لجنی نام گرفته است. میزان آب در میان دانه های خاک این نوع زمین ها به قدری زیاد است که ماشین آلات خاکی روی آن، تحت اثر وزن خود در خاک فرو خواهند رفت.
۳- زمین کلنگی: این نوع زمین ها، اگرچه باز هم زمین سختی نیست، اما از دو مورد بالایی سخت تر است. خاک این نوع زمین ها به کمک کلنگ کنده و با بیل برداشته می شود. البته این زمین ها به اندازه ای سخت نیست که پس از ضربه کلنگ، آثار کلنگ روی خاک آن دیده شود. به همین دلیل پس از هر ضربه کلنگ روی این نوع خاک، یک توده خاک خواهد ریخت.
هزینه گودبرداری، از جمله مواردی است که چالش های زیادی دارد و در آن اختلافات زیادی بر سر هزینه میان کارفرما و پیمانکار وجود دارد. به همین دلیل، لازم است که قبل از عقد قرارداد گودبرداری، طرفین قرارداد بر سر موارد زیر با یکدیگر به توافق برسند.
اولین نکته در محاسبه هزینه این است : « هرچه پیمانکار بیش تر از مقدار مورد نیاز گودبرداری کند، پول بیش تری نخواهد گرفت.» به عنوان مثال اگر شما از پیمانکار گودبرداری به عمق ۳ متر را بخواهید و پیمانکار ۳ متر و ۱۰ سانتی متر گودبرداری مدیریت پیمان کند، به هیچ عنوان حق ندارد بابت آن ۱۰ سانتی متر اضافی از شما هزینه ای بخواهد.این مورد در مورد ابعاد گودبرداری در سطح زمین نیز صادق است.
دومین نکته در محاسبه قیمت گودبرداری، روش اندازه گیری آن است. اندازه گیری هزینه گودبرداری به دو روش زمینی و هوایی(روی ماشین) انجام می شود.
در روش زمینی، شما به پیمانکار به ازای ابعاد گودبرداری که روی زمین انجام شده نقاشی ساختمان است، هزینه پرداخت می کنید. معمولا امروزه گودبرداری را به قیمت هر متر مکعب خاک ۴۰۰۰ تومان از روی زمین انجام می دهند.
اما روش هوایی یا روی ماشین، روشی مشکل تر است. این روش برای پیمانکاران سود بیش تری داشته و به همین دلیل پیمانکاران خود این روش را به شما پیشنهاد خواهند کرد. در این حالت پیمانکار خاک را روی ماشین و به تعداد ماشین اندازه گیری می کند. مشکل این جاست که در این روش، خاک چون از زمین کنده می شود دچار تورم شده و بعضی پیمانکاران عمدا در ماشین ها خاک کم تری می ریزند. با این مدیریت پیمان حال، قیمت این نوع خاک برداری حدود ۳۰۰۰ تومان به ازای هر متر مکعب خاک برداشته شده روی ماشین است.
ساده ترین شیوه محافظت از گودبرداری، استفاده از خود خاک است. در روش پشت بند خاکی، برای حفر خاک تا عمق روی پی همسایه هیچ گونه مشکلی نخواهیم داشت. پس از این که به عمق روی پی همسایه رسیدیم، باید حداقل ۰٫۵ متر پشت بند خاکی ایجاد کرده و آن را به صورت شیبدار تا اعماق پایین تر ادامه دهیم.
به دلیل این که ما پشت بند خاکی را به صورت شیبدار به اعماق پایین ادامه می دهیم. لذا در نهایت مدیریت پیمان در کف حفر شده، از هر طرف بیش تر از ۰٫۵ متر از فضا کم خواهد شد.
در این فضای کف حفر شده، ابتدا پی را اجرا کرده و سپس ستون ها را در داخل پشت بند خاکی اجرا می کنیم. پس از آن برای اجرای اولین سقف در میان این ستون ها اقدام خواهیم کرد. پس از اجرای اولین سقف، این ستون ها به وسیله مدیریت پیمان سقف به یکدیگر اتصال یافته و در واقع خود تکیه گاهی برای ریزش خاک محسوب می شوند.
