یکی از مراحل اساسی در فرآیند نقاشی ساختمان، زیرسازی نقاشی ساختمان است که نقاش باید دیوار را با دقت بررسی کرده و با استفاده از ابزارها و مواد مناسب، لکه‌گیری سطح را با جنس دیوار هماهنگ کند تا شرایط مناسب برای اجرای رنگ‌آمیزی فراهم شود. در زمان زیرسازی، ایرادات موجود بر روی سطح برطرف شده و مشکلاتی مانند ترک، زبری، سوراخ یا ناهمواری بهبود یابد. نقاش با تخصص و تجربه خود زیرسازی را انجام داده و این مرحله از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. معمولاً زیرسازی با استفاده از بتونه انجام می‌شود و باعث می‌شود که دیوار بهترین جذب رنگ را داشته باشد.
هر سطحی که برای رنگ‌آمیزی آماده می‌شود، نیاز به زیرسازی دارد تا نتیجه نهایی نقاشی ساختمان بهترین شکل خود را نشان دهد. در صورت عدم انجام زیرسازی، نتیجه نهایی ظاهر زیبا نخواهد داشت و ایرادات سطح به وضوح قابل مشاهده خواهد بود. ایراداتی نظیر ناهمواری، ترک‌های سطحی و عمقی، سوراخ یا لکه‌های پررنگ ممکن است پس از رنگ‌آمیزی قابل مشاهده باشند و توسط رنگ پوشش داده نمی‌شوند. به منظور حل این ایرادات و جلوگیری از تأثیر منفی آنها بعد از رنگ‌آمیزی، ضروری است که زیرسازی ساختمان انجام شود.
هر نوع سطحی که برای رنگ‌آمیزی آماده می‌شود، نیازمند مراحل زیرسازی خاصی است که در ادامه به نکات و موارد مربوط به هرکدام اشاره خواهیم کرد. مراحل زیرسازی نقاشی ساختمان به طور کلی شامل موارد زیر می‌شود:
1. تمیزکاری سطح
برای شروع مرحله زیرسازی، لازم است سطح مورد نظر به خوبی تمیز شود. از آب گرم و صابون همراه با یک پارچه تمیز یا اسفنج برای تمیزکاری سطح استفاده می‌شود. تمیزکاری سطح باید بر اساس نوع آلودگی و چسبندگی سطح انجام شود و در صورت لزوم، از محلول تری فسفات سدیم نیز می‌توان استفاده کرد. در صورتی که دیوار نوساز و بدون رنگ باشد، نیازی به تمیزکاری ندارد.
2. روغن کاری دیوار
در این مرحله، که صرفاً برای دیوارهای گچی و نوساز انجام می‌شود، از روغن الیف یا پرایمر برای رنگ‌آمیزی استفاده می‌شود. این کار به دلیل این است که در صورت استفاده از رنگ بر روی دیوار گچی، رنگ به خوبی جا نمی‌افتد و یا مصرف رنگ به دلیل جذب گچ افزایش می‌یابد. در نهایت، با رنگ‌آمیزی، سطوح با استفاده از روغن کاری لایه‌های زیر مقاومت بیشتری پیدا می‌کنند و اجرای بهتری برای رنگ به وجود می‌آید.
3. بتونه کاری
در مرحله سوم، بعد از خشک شدن سطح کار، بتونه کاری انجام می‌شود. بتونه یک ماده خمیری است که مقاومت سطح را افزایش می‌دهد و سطح را صاف و صیقلی می‌کند تا رنگ به خوبی جا بیافتد. با بتونه کاری، ایراداتی مانند درزها، سوراخ‌ها، برآمدگی‌ها و شکاف‌ها برطرف می‌شوند و سطح مورد نظر صاف و یکدست می‌شود. برای تراش کاری، بتونه با استفاده از تیغ یا کاردک آماده شده و با کمک آن شکاف‌ها و سوراخ‌ها را هم‌سطح دیوار نموده و آنها را پر کنید. مطابق با رنگ نهایی می‌توان از بتونه پلاستیکی یا بتونه روغنی استفاده کرد. هرچند بتونه آماده در بازار موجود است، اما نقاشان حرفه‌ای معمولاً بتونه خود را تهیه می‌کنند.
4. سمباده‌زنی
پس از انجام مرحله تراش کاری بتونه و صبر بین 12 تا 20 ساعت تا سطح خشک شود، مرحله سمباده‌زنی اجرا می‌شود. این مرحله باعث صاف و یکدست شدن سطح می‌شود و هر گونه ناهمواری یا زبری را برطرف می‌کند. برای اطمینان از صحت کار، می‌توان با کشیدن دست بر روی سطح، در صورت وجود زبری، آن را با سمباده‌زنی مجدد برطرف کرد. پس از سمباده‌زنی، با یک پارچه مرطوب، گرد و خاکی که به دلیل سمباده‌زنی ایجاد شده است، را پاک کنید.
5. آسترکشی
با اتمام مرحله سمباده‌زنی، آسترکشی اولیه انجام می‌شود. این کار با استفاده از رنگ مناسب، قلم مو و غلطک صورت می‌پذیرد و سطح دیوار رنگ می‌شود. غلظت رنگ در این مرحله بسیار رقیق است تا سطح کار سریع‌تر خشک شود. نقش این مرحله در نتیجه نهایی نقاشی بسیار حیاتی است.
6. سمباده‌زنی دوم
با اجرای آسترکشی و گذشت زمانی بین 12 تا 20 ساعت، سطح دوباره خشک می‌شود و باید با کمک یک سمباده نرم، سطح را مجدداً سمباده زد. در حین آسترکشی، ممکن است ایرادات دیگری بر روی سطح مشخص شود که نیاز به برطرف سازی آنها با سمباده‌زنی دارد و باعث می‌شود تا همه ایرادات برطرف شوند. حالا همه چیز برای رنگ‌آمیزی آماده است.
مراحل زیرسازی نقاشی ساختمان برای دیوارهای گچی که رنگ نمی‌خورند و ساختمان‌های نوساز، تفاوت‌هایی با مراحل اصلی زیرسازی دارند. این دیوارها به دلیل مواد گچ ممکن است رنگ را به خوبی جذب نکنند و به همین دلیل، لازم است که در ابتدای مراحل زیرسازی، سطح دیوارها با روغن کاری شود. برای این منظور از روغن الیف استفاده می‌شود که در مورد ویژگی‌ها و نحوه استفاده از آن نیز توضیح داده شده است. مراحل باقی‌مانده زیرسازی دیوارهای رنگ‌نخورده مشابه مراحل گفته شده است و به نوع رنگ که قرار است اجرا شود نیز باید توجه کافی شود.
برای زیرسازی سطوح، می توان از پرایمر یا روغن الیف بهره‌مند شد. روغن الیف به عمق گچ نفوذ کرده و با ایجاد چسبندگی، از جذب رنگ جلوگیری نموده و سطح را برای رنگ‌آمیزی آماده سازی می‌کند. این روغن در فضای بین ذرات سست نفوذ کرده و با ایجاد چسبندگی، منافذ را بسته می‌کند. استفاده از روغن الیف به کاهش نفوذ بیش از حد رنگ به عمق گچ منجر شده و در نتیجه، مصرف رنگ نیز کاهش می‌یابد.
برای استفاده از روغن الیف، سطح باید کاملاً تمیز و بدون هیچ‌گونه آلودگی و گرد و غبار باشد. تمام ترک‌ها باید برطرف شده و پس از خشک شدن، سمباده‌زنی انجام شود. سپس روغن الیف با تینر روغنی رقیق شده و این ترکیب بر اساس نوع سطح مختلف تنظیم می‌شود. سپس با استفاده از غلطک یا قلم مو، روغن را به سطح دیوار اعمال کنید. همچنین، تاج‌زنی روغن الیف باید از بخش‌های بالایی سطح شروع شود. روش اجرای روغن الیف توسط نقاشان ممکن است متفاوت باشد، اما اجرای آن برای دیوارهای گچی بسیار حائز اهمیت است.
پرایمر
یکی از محصولاتی که می‌توان در زیرسازی از آن استفاده کرد، پرایمر است که ویژگی‌های بسیاری دارد. این محصول یک نوع رزین زیرکار با ویژگی‌هایی همچون چسبندگی بالا و بدون بو استفاده می‌شود. این محصول همچنین برای عایق‌کاری رنگ نمای ساختمان مورد استفاده قرار می‌گیرد.
نقاشی ساختمان با رنگ روغنی بسیار معمول است و رنگ روغنی از رنگ‌های پرکاربرد در ساختمان است. اگر نیاز به رنگ‌آمیزی با رنگ روغنی وجود دارد، زیرسازی نقاشی ساختمان نیز لازم است. مراحل زیرسازی برای اجرای رنگ روغنی مشابه مراحل اصلی زیرسازی گفته شده است. این مراحل شامل بتونه‌کاری، سمباده‌زنی و پاک‌کردن سطح است که برای اجرای این رنگ باید انجام شود.
زیرسازی برای رنگ پلاستیک
برای زیرسازی نقاشی با رنگ پلاستیک نیز باید به سطح مورد نظر توجه نمود. اگر سطح از جنس گچ باشد، باید ابتدا رنگ آستر روی دیوار زده شود، در غیر این صورت نیازی به رنگ آستر نخواهد بود. می‌توانید رنگ آستر را خریداری نموده و یا برای آماده‌سازی آن، مقداری گل بتن را با رنگ پلاستیک و مقداری آب مخلوط نمایید. همچنین، می‌توان از رنگ اکریلیک خالص نیز استفاده کرد. مراحل باقی‌مانده شامل بتونه‌کاری و رفع ایرادات سطح (لکه‌گیری) است که سپس با خشک شدن، سمباده‌زنی با سمباده سخت یا نرم انجام می‌شود.
لکه‌گیری دیوار با گچ
برای رنگ‌آمیزی با رنگ پلاستیک، می‌توان لکه‌گیری دیوار با گچ را اجرا کرد. برای این کار، ملات مناسب با گچ آماده شده و برای پر کردن شکاف‌ها و برطرف‌سازی فرورفتگیها استفاده می‌شود. برای اطلاع از قیمت نقاشی ساختمان مطلب آن را از دست ندهید.
برای ایجاد زیرسازی مناسب برای رنگ‌های مختلف، مقدار و نحوه زیرسازی بستگی به نوع رنگ مورد استفاده دارد. در ادامه به توضیحات برای هر نوع رنگ اشاره می‌شود:
1. پوشش بلکا:
برای اجرای پوشش بلکا، زیرسازی به شکل خاصی نیاز ندارد. این نوع پوشش می‌تواند ایرادات کوچک مانند ترک‌ها و فرورفتگیها را پوشش دهد. در صورتی که ایرادات سطح زیر کار گسترده باشد، زیرسازی انجام شده و ترک‌های بزرگ برطرف شود.
2. رنگ روغنی، اکریلیک و پلاستیک:
برای رنگ‌های مختلف مانند روغنی، اکریلیک و پلاستیک، سطح مورد نظر باید صاف و یکدست باشد. تمام ایرادات باید برطرف شوند تا نتیجه نهایی زیبا و بدون مشکل حاصل شود.
3. رنگ بافت دار:
در رنگ‌های بافت دار، به دلیل نداشتن سطح صاف، نیازی به زمان زیاد برای زیرسازی ندارد.
نکات مهم زیرسازی در ساختمان
در کنار انتخاب جنس دیوار و نوع رنگ برای رنگ‌آمیزی، زیرسازی نقش مهمی در دستیابی به نتیجه‌ای مطلوب دارد. اهم نکات زیرسازی عبارتند از:
– انجام زیرسازی با دقت بالا، به ویژه در مواقعی که سه دسته رنگ مختلف بر روی سطح اعمال می‌شود.
– با افزایش ایرادات سطح، نیاز به زمان و کار بیشتری برای زیرسازی پدید می‌آید.
برای دیوارهای با جنس مختلف، نحوه زیرسازی متفاوت است:
1. زیرسازی دیوار گچی:
برای دیوارهای گچی، زیرسازی ضروری است تا جذب رنگ توسط گچ دیوار کاهش یابد. از روغن‌های خاص مانند پرایمر و روغن الیف برای زیرسازی استفاده می‌شود. سپس با سمباده‌کاری سطح، زیرسازی انجام شده و رنگ آمیزی نهایی انجام می‌شود.
2. زیرسازی دیوار بتنی و سیمانی:
برای دیوارهای سیمانی یا بتنی، زیرسازی قوی لازم است تا تمام شکاف‌ها و ترک‌ها برطرف شوند. پس از ترمیم شکاف‌ها، رنگ اصلی چند لایه اجرا شده و سپس رنگ نهایی اعمال می‌شود.
3. زیرسازی با پوشش کنیتکس:
رنگ‌های بافت‌دار مانند کنیتکس نیاز به زیرسازی بیشتری دارند، زیرا سختی پاکسازی و کند شدن این نوع رنگ‌ها ممکن است آسیب‌هایی به سطح دیوار وارد کند.
4. زیرسازی با پوشش بلکا:
پوشش‌های سلولزی مثل بلکا تنوع زیادی دارند و پاکسازی آنها از سطح دیوار سخت است. برای پاک کردن بلکا از آب به همراه حرارت استفاده می‌شود که ممکن است آسیب زیادی به دیوار وارد کند و نیاز به زیرسازی بیشتری داشته باشد.
5. زیرسازی با کاغذ دیواری:
اگر سطح دیوار کاغذ دیواری دارد، ابتدا باید این پوشش جدا شود. جدا کردن کاغذ دیواری بستگی به جنس و چسب مورد استفاده دارد. بعد از جدا کردن، زیرسازی باید بر اساس آسیب وارد شده انجام شود.
جمع‌بندی
رنگ‌آمیزی ساختمان نیازمند دانش و تجربه بالاست و زیرسازی یکی از مراحل اساسی آن است. اجرای دقیق زیرسازی از اهمیت زیادی برخوردار است زیرا عدم توجه به سطح و رفع ایرادات ممکن است باعث ظهور مشکلات و ایرادات قابل مشاهده بعد از اتمام کار شود. تجربه نقاش نیز تأثیر زیادی در انجام بهتر زیرسازی دارد و نحوه اجرای آن ممکن است از نقاش به نقاش متفاوت باشد. این مقاله به مراحل زیرسازی نقاشی ساختمان و نحوه آن برای رنگ‌های مختلف اشاره داشته است که امیدواریم مفید باشد.
